Καλεσμένες στο πρωινό μαγκαζίνο του Prisma 91,6 ήταν η εργοθεραπεύτρια Μαρία Κυριακοπούλου και η λογοθεραπεύτρια Έφη Καρίπογλου από το Πρότυπο Κέντρο Λογοθεραπείας – Εργοθεραπείας της Ροδάνθης Σωτηροπούλου προκειμένου να εξηγήσουν τι είναι η εργοθεραπεία και η λογοθεραπεία και πότε οι γονείς πρέπει να απευθυνθούν στου ειδικούς.
Ακούστε τη συνέντευξη εδώ:
Η εργοθεραπεύτρια κα Κυριακοπούλου εξήγησε τι είναι η εργοθεραπεία και πώς μπροεί να βοηθήσει τα παιδιά. Όπως ανέφερε: «Η Εργοθεραπεία (στα Αγγλικά: ‘Occupational Therapy’) είναι μια επιστήμη αποκατάστασης που προωθεί την υγεία παρέχοντας στους ανθρώπους τη δυνατότητα να εκτελέσουν ουσιαστικές και σκόπιμες δραστηριότητες.
Οι Εργοθεραπευτές εργάζονται με άτομα που πάσχουν από ψυχικές, φυσικές (σωματικές), αναπτυξιακές ή/και συναισθηματικές διαταραχές, χρησιμοποιώντας θεραπείες οι οποίες αναπτύσσουν, ανακτούν ή διατηρούν τις δραστηριότητες καθημερινής ζωής των ατόμων. Ο Εργοθεραπευτής βοηθά τα άτομα όχι μόνο να βελτιώσουν τις βασικές κινητικές λειτουργίες τους και τις ικανότητες συλλογιστικής τους, αλλά επίσης να αντισταθμίσουν τη μόνιμη απώλεια της εκάστοτε λειτουργίας. Ο απώτερος στόχος της Εργοθεραπείας είναι να βοηθήσει τα άτομα να έχουν ανεξάρτητη, παραγωγική και ικανοποιητική ζωή. Επιπλέον, οι Εργοθεραπευτές ασχολούνται ολοένα και περισσότερο με την αντιμετώπιση των επιπτώσεων των κοινωνικών, πολιτικών και περιβαλλοντικών παραγόντων που συμβάλλουν στον αποκλεισμό και τη στέρηση έργου.
Η Εργοθεραπεία είναι ένας σύνθετος όρος αποτελείται από την λέξη έργο + θεραπεία. Με τον όρο έργο αναφερόμαστε σε όλες τις καθημερινές δραστηριότητες που κάνουν τα άτομα είτε ως μονάδες είτε μαζί με άλλους οι οποίες γεμίζουν το χρόνο των ατόμων, δίνουν σκοπό και νόημα στη ζωή τους.
Σύμφωνα με τον Αμερικανικό Σύλλογο εργοθεραπείας κατατάσσουμε τα ποικίλα ανθρώπινα έργα σε οχτώ τομείς τους οποίους ονομάζουμε τομείς έργου. Οι τομείς αυτοί περιλαμβάνουν τις εξής κατηγορίες δραστηριοτήτων:
- Δ.Κ.Ζ (μπάνιο, ντους, τουαλέτα και υγιεινή τουαλέτας, ένδυση, σίτιση, προσωπική υγιεινή και περιποίηση κ.α)
- Σύνθετες Δ.Κ.Ζ (φροντίδα άλλων, ανατροφή παιδιών, διαχείριση σπιτιού διατήρηση της ασφάλειας και αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών κ.α)
- Ανάπαυση &ύπνος (ανάπαυση, προετοιμασία ύπνου και συμμετοχή στον ύπνο)
- Εκπαίδευση
- Εργασία
- Ελεύθερος χρόνος
- Παιχνίδι (διερεύνηση και συμμετοχή παιχνιδιού)
- Κοινωνική συμμετοχή (συμμετοχή στην κοινότητα –γειτονιά σχολείο, εργασιακό χώρο)
Με τον όρο Παιδιατρική Εργοθεραπεία αναφερόμαστε σε μια ειδικότητα που δραστηριοποιείται στον τομέα της υγείας και πιο συγκεκριμένα στην πρόληψη, παρέμβαση, αποκατάσταση και εμπλέκει τη θεραπευτική χρήση των σκόπιμων δραστηριοτήτων και του παιχνιδιού. Έχει ως κύριο σκοπό την εντόπιση και αξιολόγηση των διαφόρων δυσλειτουργικών στοιχείων στη συμπεριφορά ενός παιδιού, με τη χρήση επιστημονικών μεθόδων και προσεγγίσεων. Επιτυγχάνουμε λοιπόν την βελτίωση και την αξιοποίηση των ικανοτήτων, δεξιοτήτων του παιδιού και εφήβου για την καλύτερη απόδοση του στο σπίτι και στο σχολείο.»
Σχετικά με τους στόχους της εργοθεραπείας η κα Κυριακοπούλου ανέφρε ότι αυτοί έιναι:
- «Να συμβάλλει στην αναγνώριση και εντοπισμό των αδυναμιών (π.χ δεξιότητες οι οποίες δεν έχουν αναπτυχθεί ή δεν συμβαδίζουν με την ηλικία του παιδιού) πριν αυτές φτάσουν να γίνουν πρόβλημα και δυσκολέψουν το παιδί στην καθημερινότητά του.
- Να βοηθήσει το παιδί να αρχίσει το σχολείο με όσο το δυνατόν λιγότερες δυσκολίες.
- Να προσφέρει στοχευμένες δραστηριότητες για την ανάπτυξη της κινητικότητας αδρή και λεπτή, την ενδυνάμωση των μυών, τον προσανατολισμό στο χώρο, την ανάπτυξη του παιχνιδιού κ.α
- Να προσφέρει παιχνίδι προκειμένου το παιδί να κατανοήσει και να κατακτήσει βασικές έννοιες ( χωρικές, χρονικές, χρώματα, σχήματα)αλλά και δεξιότητες (γνωστικές, γραφή, λεπτή και αδρή κίνηση κ.α)
- Να ξεπεράσει τους φόβους του και να τονώσει το αίσθημα της αυτοπεποίθησης μέσα από την εκτέλεση δραστηριοτήτων.
- Να ενισχύση την τυπική ανάπτυξη.
- Να αναπτύξει κοινωνικές δεξιότητες προκειμένου να μπορεί το παιδί να συμμετέχει με τον καλύτερο τρόπο στο προσωπικό και κοινωνικό περιβάλλον.»
Στη ερώτηση πότε ένα παιδί χρειάζεται εργοθεραπευτική αξιολόγηση η εργοθεραπεύτρια ανέφερε:
«Θα ήταν καλό να ζητήσετε βοήθεια αν το παιδί σας παρουσιάζει κάτι από τα παρακάτω, πάντα φυσικά σε σχέση με τα αναπτυξιακά ορόσημα που αντιστοιχεί ηλικιακά στο κάθε παιδί. Αναφέρω τα εξής:
- Δυσκολεύεται σε ασκήσεις ισορροπίας, πηδήματα.
- Δυσκολεύεται σε παιχνίδια με την μπάλα.
- Είναι γενικά αδέξιο και άτσαλο παιδί.
- Πέφτει εύκολα κάτω
- Αποφεύγει τον εξοπλισμό της παιδικής χαράς και δεν του αρέσει να κάνει κούνια και να τον στριφογυρνάνε.
- Έχει δυσκολίες στη γραφή (δεν αφήνει διάστημα μεταξύ των γραμμάτων και λέξεων) , ( η ζωγραφική του σε σχέση με τους συμμαθητές του είναι ελλιπής ),
( αντιμετωπίζει δυσκολία στην σύλληψη του μολυβιού). - Έχει δυσκολίες στην οργάνωση του στο χρόνο και στις έννοιες του χρόνου.
- Δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί
- Αντιστρέφει γράμματα και αριθμούς.
- Είναι πολύ παθητικό, ήσυχο και αποτραβηγμένο
- Δείχνει να ξεχνάει πράγματα που έχει μάθει
- Δυσκολεύεται να ακολουθήσει οδηγίες και εντολές .
- Είναι παρορμητικός
- Έχει επιθετική συμπεριφορά
- Δυσκολεύεται να ελέγξει την υπερδραστηριότητα του (βρίσκεται σε μια υπερδιέγερση συνεχώς).»
Η κα Κυριακοπούλου μίλησε και για τα μέσα που χρησιμοποιεί ο εργοθεραπευτής:
«Η εργοθεραπεία είναι η ειδικότητα που χρησιμοποιεί το παιχνίδι σαν μέσο αξιολόγησης και παρέμβασης. Μέσα από το παιχνίδι ο εργοθεραπευτής βοηθάει το παιδί να αναπτύξει δεξιότητες όπως η λεπτή και αδρή κινητικότητα, οι γνωστικές, αντιληπτικές δεξιότητες κ.α προκειμένου να βοηθήσει το παιδί να είναι λειτουργικό και ανεξάρτητο σε καθημερινές δραστηριότητες της ζωής του.
Ο εργοθεραπευτής χρησιμοποιεί παιχνίδια κάθε τύπου κινητικά, κατασκευαστικά, λεπτών χειρισμών, συμβολικό, παιχνίδια με κανόνες κ.α. τα παιχνίδια βέβαια επιλέγονται από τον εργοθεραπευτή ώστε να ανταποκρίνονται στους θεραπευτικούς στόχους που έχει θέσει κάθε φόρα και ανάλογα με το πώς ανταποκρίνεται το κάθε παιδί.»
Αντίστοιχα μιλώντας για τη λογοθεραπεία η κα Καρίπογλου εξήγησε ότι λογοθεραπεία «είναι η επιστήμη που ασχολείται με την πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία των δυσκολιών του λόγου, της φωνής και κατ’ επέκταση της επικοινωνίας, της μάσησης και της κατάποσης σε παιδιά και σε ενήλικες. Η Λογοθεραπεία έχει τη δυνατότητα να προλαμβάνει και να αντιμετωπίζει αποκλίσεις σε αυτούς τους τομείς από τη βρεφική έως τη γεροντική ηλικία».
Οι διαταραχές με τις οποίες ασχολείται η λογοθεραπεία ενδεικτικά είναι
- οι Αρθρωτικές και οι Φωνολογικές Διαταραχές,
- Μαθησιακές Διαταραχές,
- Διαταραχές ρυθμού ομιλίας ( όπως είναι ο τραυλισμός),
- Διαταραχές αυτιστικού φάσματος,
- Διάσπαση προσοχής και υπερκινητικότητας,
- Εγκεφαλική παράλυση και
- μετά από εγκεφαλικό ή κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις.
“Η Λογοθεραπεία έχει ως στόχο την αποκατάσταση όλων των παραπάνω διαταραχών, σε συνεργασία κάποιες φορές με άλλες ειδικότητες.”
Παράλληλα όπως σημείωσε η λογοθεραπεύτρια, συνεργάζονται με όλους τους επαγγελματίες συναφών ειδικοτήτων στο επίπεδο της πρόληψης, της αξιολόγησης και της θεραπείας.
«Πιο συγκεκριμένα, μπορούμε να συνεργαστούμε με παιδοψυχιάτρους, αναπτυξιολόγους, νευρολόγους, φυσιοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, ειδικούς παιδαγωγούς και πιθανόν με παιδιάτρους, νηπιαγωγούς και δασκάλους» ανέφερε.
Στην ερώτηση πότε είναι απαραίτητη η λογοθεραπεία στα παιδιά η κα Καρίπογλου είπε:
«Η ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας σε κάθε παιδί είναι διαφορετική και αποτελεί μια πολύπλοκη διαδικασία. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να υπάρχει μεγάλη απόκλιση από τα αναπτυξιακά στάδια.
Για παράδειγμα, μέχρι ενός (1) έτους το παιδί θα πρέπει να αντιδρά στους ήχους, να γυρίζει το κεφάλι του και να δείχνει τα αντικείμενα που θέλει. Από ένα (1) μέχρι δύο (2) ετών αρχίζει η χρήση πρώτων λέξεων, κατανοεί και εκτελεί απλές οδηγίες όπως φέρε μου το κουτάλι, δώσε το ποτήρι στο μπαμπά. Από δύο (2) έως τριών (3) ετών, συνδυάζει τις λέξεις σε φράση και αρχίζει το συμβολικό και αναπαραστατικό παιχνίδι, όπου είναι πολύ σημαντικό. Τέλος, τρία (3) με τέσσερα (4) χρονών, υπάρχει η ραγδαία αύξηση λεξιλογίου, όπου διατυπώνει συχνά ερωτήσεις και παίζει σε συνεργασία με τα άλλα παιδιά.
Απαντώτας, λοιπόν, στο βασικό ερώτημα, η λογοθεραπεία είναι απαραίτητη αναλόγως με τις δυσκολίες που παρουσιάζει το παιδί, που μπορεί να είναι από πολύ νωρίς (2-2,5ετών) για Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές ή και αργότερα (4,5 – 5 ετών) για απλές Αρθρωτικές Διαταραχές.»
Τέλος σε ερώτηση σχετικά με την δυσκολία που πολλές φορές έχουν οι γονείς να αποδεχτούν το πρόβλημα που μπορεί να παρουσιάζει το παιδί τους και τι κάνουν προκειμένου να υπάρχει συνεργασία η κα Καρίπογλου ανέφερε:
«Η αλήθεια είναι ότι αρκετοί γονείς δυσκολεύονται να αποδεχτούν τις δυσκολίες του παιδιού τους. Αυτό όμως, θεωρείται απολύτως φυσιολογικό και αποδεκτό. Είναι ένα στάδιο ψυχολογικής συνειδητοποίησης που περνάνε οι περισσότεροι σε σχέση με κάποιους άλλους γονείς. Η θέση μας, βέβαια σαν λογοθεραπευτές, είναι να ενημερώσουμε τους γονείς πλήρως για τις δυσκολίες του παιδιού, να τον πληροφορήσουμε για τον τρόπο που θα δουλέψουμε μαζί του, να τον κατευθύνουμε, να τον καθησυχάσουμε για να δημιουργηθεί μία σχέση εμπιστοσύνης ώστε η λογοθεραπευτική παρέμβαση να κυλήσει ομαλά προς όφελος του παιδιού».
Το Πρότυπο Κέντρο Λογοθεραπείας – Εργοθεραπείας της Ροδάνθης Σωτηροπούλου είναι στην Πρέβεζα στην οδό Παναγή Τσαλδάρη 22, στη Φιλιππιάδα στην Μπιζανίου 133, στην Πλατεία Λούρου και στην Ανατολή Ιωαννίνων. Τηλέφωνο 2682302027