Το σπίτι του Θεόδωρου Στάμου, κορυφαίου εκπρόσωπου του αμερικανικού αφαιρετικού εξπρεσιονισμού και από τους συνιδρυτές του εν λόγω καλλιτεχνικού κινήματος, το οποίο ως ομάδα πήρε την επωνυμία «Οι Οξύθυμοι» πωλείται στην Χρυσή ευκαιρία για 750.000 ευρώ.
Θλίψη νιώσαμε όταν ένα σημείο πολιτιστικής αναφοράς περιγράφεται στην αγγελία ως “ιδανικό για κατοικία, επαγγελματική στέγη (εστιατόριο,ξενοδοχείο,spa, airbnb κλπ)”
Πρόκειται για την οικεία που διατηρούσε ο Θεόδωρος Στάμος στα τέλη της ζωής του και επισκεπτόταν από το Πάσχα και μετά για διάρκεια έξι μηνών.
Στην αγγελία το μεσιτικό γραφείο αναφέρει:
Περιγραφή
Κτίριο, 247 τ.μ., στην περιοχή Νησιά Ιονίου > Λευκάδα
ΛΕΥΚΑΔΑ ημιτελές κτίριο 247 τ.μ., ισόγειο, γωνιακό, 3 υ/δ, κατασκευή 1910, μπάνιο, τζάκι, αποθήκη 40 τ.μ., κατάλληλο και για επαγγελματική χρήση, Νεοκλασσική διατηρητέα διώροφη μονοκατοικία μοναδικής αρχιτεκτονικής του 1870, στην Παραλία Λευκάδας, με απεριόριστη θέα στη θάλασσα, σε κεντρικότατο κομβικό σημείο. Χρήζει γενικής αναπαλαίωσης. Ιδανική για κατοικία, επαγγελματική στέγη (εστιατόριο,ξενοδοχείο,spa, airbnb κλπ)., τιμή 750.000€ (235861). Golden Home
- Κατάσταση: Ημιτελές
- Έτος Κατασκευής: 1910
- Υπνοδωμάτια: 3
- Μπάνια/ WC: 1
- Εμβαδόν: 247
- Τζάκι: Ναι
‘Οπως αναφέρει ο Φοίβος Πιομπίνος , “το δίπατο σπίτι του στην Πλατεία Ηρώων 6 της παραλίας της πόλης, κολλητά στο Λιμεναρχείο, ήταν από μόνο του ένα έργο τέχνης του ζωγράφου λόγω όχι μόνο της επίπλωσής του αλλά και του τρόπου που το είχε βάψει.
Σε βιβλίο μου που έχει κυκλοφορήσει το 2003 από τις εκδόσεις Fagotto ως προσωπική μαρτυρία μου για τον ζωγράφο από την πολύχρονη γνωριμία μας, περιγράφω λεπτομερώς την εκκεντρική για τη μικροαστική αισθητική, αλλά και πόσο καλλιτεχνική, διακόσμηση του σπιτιού του Στάμου.
Σε αυτό το σπίτι ο μέγιστος ζωγράφος μας, ο γνωστότερος διεθνής ζωγράφος που απέκτησε ποτέ η Ελλάδα, εξαιρουμένου βέβαια του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, είχε καταθέσει όλη την ψυχή του.
Και μιλάω σε παρελθόντα χρόνο λόγο, γιατί αυτό το σπίτι δεν υπάρχει πια, αφότου κατέρρευσε η στέγη του και μεταβλήθηκε σε σωρό από μπάζα. Αποτελεί όνειδος για ολόκληρη τη λευκαδίτικη κοινωνία, αλλά κυρίως για τις πολιτικές και πνευματικές αρχές του τόπου, που επέτρεψαν αυτή την απαράδεκτη, εξοργιστική κατάντια.
Σε άλλες χώρες με σοβαρή και υπεύθυνη πολιτιστική πολιτική θα είχαν μετατρέψει το σπίτι του Στάμου σε τόπο προσκυνήματος για τον ζωγράφο και πόλο έλξης φιλοτέχνων από ολόκληρο τον κόσμο, όπως συμβαίνει με τα σπίτια πάμπολλων καλλιτεχνών σε διάφορες πόλεις της Δύσης (όπως π.χ. του Χένρικ Ίψεν στο ΄Οσλο, του Ρούμπενς στην Αμβέρσα, του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου στο Τολέδο, του Β. Ουγκώ και του Ντελακρουά στο Παρίσι, του ΄Αντον Τσέχωφ στη Γιάλτα), τα οποία επισκέπτονται χιλιάδες τουρίστες ετησίως.
Εδώ όμως αμφιβάλλω αν ο Υπουργός Πολιτισμού γνωρίζει καν τη ζωγραφική του Στάμου, πώς είναι δυνατόν να απαιτούμε να ασχοληθεί με ένα τέτοιο επουσιώδες πρόβλημα; Το πρόβλημα αφορά πρωτίστως τις τοπικές αρχές της Λευκάδας που επέδειξαν εγκληματική αδιαφορία λες και ήθελαν να εξαλείψουν κάθε ίχνος από το πέρασμα του Στάμου από τον τόπο του. Η επίπτωση αυτής της αδράνειας είναι πια δυστυχώς μη αναστρέψιμη.
Για το όλο αυτό πρόταγμα ώς κοινωφέλια δεν μπορεί αυτή την εποχή να βρεθούν ούτε απ το δημόσιο ταμείο, ούτε από την Δημοτική οικονομικότητα, ούτε από χορηγία , σε χρεωκοπημένη χώρα και επιπλέον ποσά για την επισκευή αποκατάσταση του σπιτιού.
Το ταμειακό πλεόνασμα της κυβέρνησης ( αφού εξαντλήθηκαν φορολογικά οι πολίτες) λογικό είναι ότι δεν κατευθύνονται σε τέτοια πράγματα γιατί οι δανειστές και επίτροποι της χώρας δεν επιτρέπουν τέτοιες παρεμβάσεις και λογικό είναι ότι στρέφονται σε κοινωφέλια την στιγμή που οι δημόσιες κτηματολογικά κοινωφέλιες εκχωρούνται για εκμετάλευση στο υπερταμείο.
Μόνο απ τους μεγάλους εφοολιστές μαικήνες και εφοπλιστικούς οίκους ή κοινωφελή των ιδρύματα ( δεν έχει η Λευκάδα εφοπλιστικές παραδοσιακές οικογένειες π.χ Άνδρος , Οινούσες κλπ) μπορούσε να υπάρχει κάποιο ενδιαφέρον.
Οι Τράπεζες με τα πιλιτιστικά των ιδρύματα και οι μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις και αυτές ελιναι στο γενικό εξοικονομητικό κλίμα της διαχειρησής των , άρα δεν μπορούσε να είναι πιθανό κάποιο ενδιαφέρον.
Λόγω του συνολικού οικονομικού μακροχρόνιου υφεσιακού κλίματος , και κάποιες δυνάμει παρεμβάσεις και ευαισθησίες πολιτικών παραγόντων αναστέλλονται λογικά.Ταυτόχρονα υπάρχει πλέον και η απουσία σημαντικών εκ Λευκάδος και με ευαισθησίες ευρυρύτερα πολιτικών παραγόντων ( ώς εκδοχή της χορηγίας για την οικία Σικελιανού ).
Οι αμοιγώς μαικήνες τέχνης στην Ελλάδα δεν υπήρξαν ποτέ, πλήν του συτοπροσδιοριζόμενου “”νταβατζή της τέχνης”” Αλέξανδρου Ιόλα , πού βέβαια ευθαρσώς έλεγε ότι για να επέμβη σε θέματα σχετικά με την τέχνη και τους καλλιτέχνες έπρεπε να βλέπει το διάφορο ( κέρδος).
Και οι Σατράπες ή οι τύρανοι, που σε αρχαίες εποχές ελκόνταν από την ανέδειξη μιας φαραωνικής ιδιωτικότητας στο αποφασίζειν είναι εν ιστορική απουσία αιώνες τώρα.Και οι παλαιότεροι Ευρωπαίοι βασιλείς των μικρών βασιλείων που ανταγωνίζονταν μεταξύ τους είναι παρελθόν του 18ου κσι 19ου αιώνα.Και τύποι σαν τον πατέρα του Όθωνα Βαυαρού Βασιλιά Λουδοβίκου Α’που τίναξε τον θρόνο της Βαυαρίας για τα μάτια της χορεύτριας Λολα Μοντές τον 19ο αιώνα τελείωσαν. Ο Λουδοβίκος ο Β’ της Βσυαρίας με την ροπή στην τέχνη ( πρός την Βαγκνερική μουσική αυτός) και τους πύργους ώς μσυσωλεία της μουσικής πνίγηκε τρελλός νύχτα σε λίμνη.
Η τεχνική Μπρατσολάδο και Ποντελάδο της κατασκευατικής στην οικία αυτή, στην συμβολική οριζόντια πολυκατοικία
ώς βιοαρχιτεκτονικό αντισεισμικό γηγενές ενός τόπου οικοδόμημα είναι εκτός ζήτησης όπως προοδευτικά θα γίνει και με όλο το συμβολικό οικοδόμημα με τον χρόνο.Διότι οι πολυκατοικίες πλέον συγκροτούνται στο καθ ύψος δικαίωμα ζωτικού χώρου.
Για να αυτοπεριορίζονται απ τον ήλιο και τον αέρα.
Και ο “”Οξύθυμος”” μακαρίτης πλέον αναγνωρισμένος ζωγράφος Θεόδωρος Στάμος έπρεπε νάχει αφήσει στην πατρογονική γή ώς πέρασμα απ αυτή το αποτύπωμα της οξύθημης τέχνης του.
Η τέχνη “” αίμα”” όπως ο ίδιος ήθελε τον προορισμό της τέχνης του ( δηλαδή του έργου του) δεν είναι άτοπη και άχρονη ( μπορεί νάναι διαρκής στον χρόνο και συμβολιστική μιας εποχής ) αλλά η διεθνικότητα της τέχνης δεν έχει παρά Εθνικό προσδιορισμό.Και παρά του ότι το ρεύμα των οξυθύμων στην ζωγραφική ασφαλώς και είχε Νεουορκέζικη ( πώς θα μπορούσε άλλωστε νάναι διαφορετικά όταν το Νεοβόρακο (New York) ήταν η μητρόπολη του μεταπολεμικού κόσμου των σύγχρονων δηλαδή χρόνων των ζωγράφου) , αλλά και ο ίδιος δεν αρνήθηκε-μάλιστα επιδίωξε-να δηλοποιεί έναν θεμιτό συμπληρωματικό της τέχνης του Ελληνικό προσδοορισμό, με πυρήνα την πατρογονική Λευκσδα.Για τούτο και για μεγάλα χρονικά διαστήματα κατοικούσε στην Λευκάδα.Ο συμβολισμός και το υπονοούμενο τέχνης και ζωής ( απ τον ίδιο) ήταν σαφής όταν έλεγε οτι με την τέχνη του αναζητά το αίμα. Δηλαδή η τέχνη ( η ζωγραφική είναι το αίμα του (ανθρώπου) για τον ζωγράφο , για τούτο και οξύθυμοι απέναντικαι πέρα από τις ώς τότε αισθητικές συμβάσεις και τις μέχρι τότε παραδεκτές ζωγραφικές φόρμες. Η υποδήλωση της παρουσίας του για κατοικία του στην Λευκάδα ήταν επίσης σαφής και κατανοημένη απ τον ίδιο , με την έννοια της οξύθυμης μέχρι επιλεγμένης αντισυμβατικής του ζωγράφου επιλογής, να εγκαταλείοει την Πόλη -Μητρόπολη του κόσμου για την Λευκάδα ( ούτε ένα μικρό χωριό μπροστά στην Νέα Υόρκη συμβολικά) ώστε με την ζωή του να ερμηνεύει την τέχνη του και η τέχνη του έτσι να αποτελεί τον σκοπόβτης ζωής του.Το αίμα ώς κοινό απαραίτητο στοιχείο της ζωής και της ζωγραφικής.
Πσραπέρα δεν μπόρεσε να δεί ή δεν θέλησε να δεί ο αναγνωρισμένος “”οξύθυμος “”ζωγράφος και άνθρωπος Θεόδωρος Στάμος. Διότι το έργο που είναι η ζωή και η ζωή που είναι έργο ώς αδιάσπαστα, έπρεπε να ανιχνεύονται ομού της παρουσίας του στους τόπους ζωής που ήταν κατβανάγκη και τόποι έργου ( εφ όσον το έργο ( τέχνη εν προκειμένω) και ζωή ήταν το ίδιο).
Το σπίτι που έζησε εν προκειμένου στην Λευκάδα θα μπορούσε να είναι έργο ( τέχνης) της ζωής του. Αρκεί ο ίδιος να τόχε σκεφτεί.Και να είχε προνοήσει για τούτο. Αυτός ελιναι ο μηχανισμός που τα σημεία -οικίες των “”δημιουργών” αποτελούν και τοπόσημα των διαφόρων τόπων πρός την μεγαλοσύνη, πέρα απ την αναγνωρισιμότητα , του δημιουργού.
Το γκρεμισμένο ουσιαστικά αυτό σπίτι -δεν ταυτίζεται με την διαρκή έννοια του “:οξύθυμου”” στον χώρο γιατί απλά σε λίγο καιρό ώς ερείπιο δεν θα υπάρχει. Και ακόμη διότι κσι αν υπάρχει ανασκευασμένο δεν θα είναι έργο “”οξύθυμο”” που θα ήταν αν το επιμελούνταν ο ίδιος ο άνθρωπος δημιουργός της οξύθυμης τέχνης που ήταν η ίδια η ζωή του. Στην φαινομενολογία και παραστατικότητα αυτό θα συνέβαινε αν το ίδιο το σπίτι ήταν έργο ζωγραφικής ( ζωγραφισμένο ) απ τον ίδιο τον άνθρωπο, αφού η ζωή του ήταν η ζωγραφική.
Τα χρώματα και η τεχνική του ( του πίνακα ζωγραφικής που θα ήταν το ίδιο το σπίτι) θα καταδήλωναν και την διαρκή παρουσία του , έστω και απόντος απ την ζωή λόγω του βιολογικού τέλους του βίου του. Το τοπόσημο του πολιτισμού θα είχε δημιουργηθεί.
Ο Θεόδωρος Στάμος ήταν αναγνωρισμένος ζωγράφος , αλλά η ιστορία θα δείξει αν ήταν μεγάλος ζωγράφος. Και το ιστορικό κριτήριο σε αυτή την περίπτωση είναι όχι η τέχνη σαν ζωή , αλλά η ζωή σαν τέχνη.
Θ.Αραβανής